گزارش حاضر مطالعات امکان سنجی مقدماتی تولید قطعات و اجزاء فرمان خودرو می باشد. این مطالعات در قالب متدولوژی مطالعات امکان سنجی تهیه گردیده است و مطابق متدولوژی فوق ، ابتدا محصول مورد مطالعه به طور دقیق معرفی شده و سپس بررسی های لازم روی بازار آن صورت خواهد گرفت و در ادامه مطالعات فنی در خصوص چگونگی تولید و امکانات سخت و نرم افزاری مورد نیاز نیز شناسایی شده و در نهایت ظرفیت های اقتصادی و حجم سرمایه گذاری مورد نیاز برای اجرای طرح برآورد و ارائه خواهد شد تا با استفاده از آن سرمایه گذران و علاقه مندان محترم بتوانند کلیه اطلاعات مورد نیاز را کسب و در جهت انجام سرمایه گذاری اقتصادی با دید باز و مسیر شفاف اقدام نمایند. امید است این مطالعات کمکی هرچند کوچک در راستای توسعه صنعتی کشورمان بعمل بیاورد .
نام کامل طرح :تولید اجزای سیستم فرمان خودرو
دلایل انتخاب طرح :
قطعه سازی یکی از صنایع مادر و اساسی در هر کشور به شمار می آید. این قطعات خود به عنوان کالای واسطه ای در تولید انواع خودرو یا بازار خدمات پس از فروش آن مورد استفاده دارند. از اینرو توسعه صنعت قطعه سازی به مفهوم توسعه صنعت خودروسازی کشور است و لذا مجموعه قطعه سازی را میتوان به عنوان یکی از محورهای توسعه کشورها تلقی کرد. در حال حاضر صد ها واحد صنعتی مشابه طرح حاضر در کشورمان مشغول قطعه سازی برای خودرو میباشند. خودرو های صنعتی و کشاورزی از دیگر موارد کاربرد قطعات طرح است و اهمیت این صنعت نیز برای همگان روشن و شفاف می باشد. بنابراین در مجموع ملاحظه می گردد که قطعات تولیدی طرح به عنوان زیرساخت های صنعت کشور به شمار میآیند و از درجه اهمیت بالایی برخوردار می باشند.
تعداد صفحات:61
اشتغال زایی:25نفر
فرمت:pdf
آن روز که موتور اتومبیل اختراع شد، عده زیادی از صدای وحشتناک موتور آن گریزان بودند و تا وقتی نوآوران صنعت خودروسازی آن روزگار موفق به کاهش صداهای دلخراش موتورها نشدند اتومبیل نتوانست جایی در زندگی بشر برای خود دست و پا کند.
اما از زمانی که اگزوزها برای خفه کردن سروصداهای وحشتناک موتور اتومبیلها ساخته و موفق به کاهش این صداها شدند، اتومبیل تبدیل به اختراعی قابل تحمل شد و امروز نیز چنین است، اگر میلیونها تومان پول روی یک خودرو بگذارند و به شما بگویند باید با یک اتومبیل بدون اگزوز رانندگی کنید، شما حتما نخواهید پذیرفت و در صورت پذیرفتن هم یک تا دو کیلومتر بیشتر با آن رانندگی نخواهید کرد و عطایش را به لقایش خواهید بخشید. در این گزارش شما را با این قطعه عجیب و غریب اما مهم صنعت خودروسازی به ویژه صنعت موتورسیکلت سازی آشنا میکنیم.
با رشد روزافزون تولید انواع خودرو، صنعت اگزوزسازی نیز سهم عمدهای از فعالیتهای صنعتی را در گروههای خودروسازی به خود اختصاص داده است. اگزوز قطعهای در خودرو و دیگر وسائل نقلیه است که دود حاصل از واکنش شیمیایی را که در سیلندر ایجاد میشود به خارج از فضای موتور وسیله نقلیه انتقال میدهد. این تعریف اگرچه بیانگر عمده کار اگزوز است اما امروزه ویژگیهای اگزوز گسترش یافته و وظایف دیگری نیز برعهده اگزوز گذاشته شده است.
از جمله وظایف عمده آن میتوان به کاهش آلایندگی، صدا و دما اشاره کرد و اگزوزها که از ۴ بخش متصل به موتور، میانی و انتهایی و اتصال به بدنه هستند این وظایف را نیز بهعهده دارند. بنابراین عملکرد اگزوز که یکی از اجزای موثر موتورسیکلت و خودرو است علاوهبر هدایت گازهای خروجی حاصل از احتراق داخلی موتور دارای دو وظیفه بسیار مهم دیگر است؛ نخستین وظیفه اگزوز کاهش دمای گاز خروجی اگزوز که در اثر احتراق سوخت در محفظه سیلندر به وجود میآید است و دومین وظیفه آن کاهش آلودگی صوتی است که این وظیفه نیز توسط منبع انبساط که در مجموعه اگزوز نصب شده انجام میشود.
در صورت کاهش نیافتن صدای خروجی حاصل از عملکرد احتراق موتور به شکل عملی از این وسیله نقلیه به دلیل صدای بسیار گوشخراش و خطرناک نمیتوان استفاده کرد.
فناوری و روش تولید اگزوز در کشور
درباره اگزوز به تناسب ساختار قطعات آنکه از ورق و لوله ساخته میشود مراحل کلی برش، سوراخ کاری، خمکاری، نورد و جوشکاری و آبکاری کروم را میتوان به عنوان فرآیندهای تولید و تنها روش تولید آن نامبرد.برای مثال در نخستین مرحله برای تولید مخازن انباره از فرآیند برش ورق استفاده میشود و بدیهی است که تنها روش برش ورق برای تولید قطعات با ابعاد منظم بهرهگیری از قیچی است و به لحاظ تعداد قطعات نیازمند این فرآیند، از قیچی «گیوتین» استفاده میشود به همین صورت در مرحله بعدی نیز با توجه به نوع فرآیند، تنها بهرهگیری از ماشینآلات و توانایی آنها ملاک است.
از نکات دیگر در این زمینه تعیین و تخصیص ماشینآلات خاص، عمومی یا با درجه اتوماسیون بالاست که به دلیل انعطافپذیری بالای خط تولید برای امکان تولید انواع اگزوز، در نظر گرفتن ماشینآلات و تجهیزات عمومی مناسبتر است.
البته برای عملیات مونتاژ قطعات از فرآیندهای پرسکاری، جوش مقاومتی و جوش سیاو۲ استفاده میشود.اگزوز از دو قسمت اصلی لوله گلویی و انباری تشکیل شده است. قسمت گلویی شامل دو قطعه لوله است که با ابعاد مورد نظر توسط دستگاه اره لنگ برش داده شده و پس از برش یکی از لولهها که قطر کمتری دارد در داخل لوله بزرگتر قرار گرفته و در قسمت ابتدایی به لوله بزرگتر نقطه جوش شده و لبه آن توسط پرس فرم داده میشود و سپس به دلیل نیاز به دقت بالا در خم کاری و برای ایجاد محفظه خالی بین دو لوله برای کاهش انتقال دما به سطح خارجی، در قسمت خم توسط دستگاه خم سیانجی خم کاری شده و در قسمت انتهای دو لوله نیز به هم نقطه جوش میشود.
قسمت دوم، انباری اگزوز است که پس از برش خوردن ورق به سایزهای مورد نیاز، ورق بدنه توسط دستگاه نورد لول شده و توسط دستگاه جوش رباتیک سیاو۲ جوش داده میشود. سپس پولکهای درونی که قبلا پرس کاری شده و کار کاهش صدا و دما را انجام میدهند توسط «فیکسچر» در محل خود قرار گرفته و توسط دستگاه نقطه جوش به انباری اگزوز جوش داده میشود.
سپس قسمت انتهایی که شامل نعلبکی ته اگزوز و لوله خروجی است و قبلا به هم مونتاژ شدهاند در قسمت انتهای اگزوز توسط فیکسچر تنظیم شده و به وسیله دستگاه جوش رباتیک سیاو۲ به اگزوز متصل میشود و در انتها، قسمت لوله گلویی که قبلا مونتاژ شده بر روی انباری قرار گرفته و پس از تنظیم توسط جوش سیاو۲ فیکسچر به هم متصل میشوند و محصول آماده شده برای آبکاری ارسال میشود.
در قسمت آبکاری نیز ابتدا محصول درون وان ویژه چربیزدایی قرار داده میشود تا تمام چربی و ناخالصیهای سطح اگزوز تمیز شود سپس یک مرحله اسیدشویی برای تمیز شدن سطح از هرگونه کثیفی انجام میشود و بعد از آن محصول در داخل وان نیکل قرار میگیرد تا خشهای موجود در سطح کاملا مسطح شود و در انتها برای مرحله نهایی آبکاری، محصول داخل وان کروم قرار داده میشود.
بدنه انباره عقب اگزوز موتورها بهطور معمول از ورق روغنی موسوم به «استی۳۷» که ضخامت آن ۱/۴ میلیمتر است، ساخته میشود. نحوه ساخت آن در کارخانههای اگزوزسازی به این شکل است که ابتدا ورق بهوسیله قیچی هیدرولیک به نوارهایی به عرض مورد نظر (عرض گسترشیافته استوانه) بریده میشود، سپس نوارهای بریدهشده از طول به فواصل مورد نظر (طول گسترشیافته استوانه) برش میخورند، پس از آن ورق انباری توسط دستگاه نورد به شکل لوله درآمده و با دستگاه جوش co۲ رباتیک دو سر ورق به هم متصل میشود.
شبکه انباره عقب نیز بهطور معمول از جنس انباره است. شیوه ساخت آن در کارخانههای اگزوزسازی اینطور است که ابتدا ورق بهوسیله قیچی گیوتین برش زده میشود، سپس قطعات بریدهشده برای سوراخکاری به قسمت پرسکاری منتقل میشود. پرس مورد استفاده از نوع ضربهای است و تعداد سوراخکاری شبکه برای هر انباره متغیر است، از این رو قالبهای سنبه و ماتریس را به گونهای انتخاب میکنند که برای انواع مختلف شبکههای اگزوز قابل استفاده باشد.
درب انباره عقب نیز در عقب اگزوزها مورد استفاده قرار میگیرد و جنس آن از ورق روغنی استی۳۷ با ضخامت ۱/۴ میلیمتر است که فرآیند تولید آن به این شرح است: ابتدا ورق بهوسیله گیوتین برش داده میشود. مقدار مورد نیاز ورق در هر قطعه به شکل دایره است و بدین ترتیب نوار ورق در زیر پرس ضربهای قرار گرفته و پرس به کمک قالب برش و کشش توام، در هر ضرب یک قطعه تشتکی شکل را از ورق جدا میکند.
«براکت» اتصال به بدنه نیز از ورق اس تی ۳۷ اندازه ۱/۴ تهیه میشود که پس از برش بهوسیله قیچی توسط پرس ضربهای سوراخکاری و فرم داده شده و پس از نصب ۲ پیچ جوشکاری پیچها بهوسیله فیکسچر تنظیم شده و به بدنه توسط جوش co۲ متصل میشود.
درون منبع اگزوز، لولههای متعددی وجود دارد. این لولهها به گونهای طراحی شدهاند که امواج را بازتاب دهند، به این ترتیب امواج با یکدیگر تداخل و همدیگر را خنثی میکنند. اگر نگاهی به داخل این منبع اگزوز بیندازیم متوجه میشویم که گازهای اگزوز و امواج صدا هر دو از لوله مرکزی وارد میشوند. این امواج به دیواره منبع برخورد میکنند و از طریق سوراخی که درون بدنه اصلی قرار دارد وارد بدنه منبع میشوند. این امواج از میان مجموعهای سوراخ عبور کرده و وارد یک محفظه دیگر میشوند. این محفظه که تشدیدکننده نامیده میشود، از طریق سوراخی به نخستین محفظه متصل شده است. این تشدیدکننده شامل حجم هوای مشخص و طول معینی است تا موجی تولید کند که صدایی با بسامد مشخص را خنثی کند. اما اینکار چگونه روی میدهد؟
زمانی که یک موج به سوراخ برخورد میکند، بخشی از آن وارد محفظه میشود و بخشی از آن نیز بازتاب مییابد. موجی که وارد محفظه میشود، به دیواره منبع برخورد کرده و به طرف خارج سوراخ برگردانده میشود. طول این محفظه به گونهای محاسبه میشود که این موج درست بعد از بازتاب موج بعدی از محفظه خارج شود. به این ترتیب، بخش پرفشار موجی که از محفظه خارج میشود با بخش کمفشار موجی که از محفظه خارجی بازتاب مییابد، با هم تداخل و هر دو موج یکدیگر را خنثی میکنند و صدایی را که میشنویم تقریبا صداهای به هم برخورد کرده خنثیشدهای هستند که از اگزوزهای استاندارد خارج میشوند.
گرچه از سالها پیش استانداردهای زیادی برای خروج گاز اگزوزها و سروصداهای آن توسط کارشناسان بینالمللی سازمانهای استاندارد تدوین و اجرا شده است اما حدود ۱۵ سال پیش بود که مرحوم دکتر حسن حبیبی تازهترین مصوبه استانداردهای خروجی اگزوزها را به عنوان معاون اول رییسجمهوری وقت (آقای خاتمی) به وزارت صنایع ابلاغ کرد و پس از آن رعایت آن برای همه واحدهای سازنده و تولیدکننده اگزوز اجباری شد.
تعداد صفحات:74
اشتغال زایی:46نفر
فرمت:pdf
↓↓ لینک دانلود و خرید پایین توضیحات ↓↓
فرمت فایل: word
(قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات: 51
قسمتی از متن فایل دانلودی:
تاریخچه شرکت ایران خودرو :
شرکت ایران خودرو (سهامی عام ) در 27 مرداد سال 1341 و با سرمایه اولیه صد میلیون ریال تاسیس شد و از مهر ماه سال 1342 فعالیت خود را با تولید اتوبوس آغاز کرد . شرکت در سال 1345 اجازه تاسیس کارخانه ساخت انواع اتومبیل سواری از نوع چهار سیلندر را دریافت نمود و پس از استقرار تجهیزات مربوطه آخرین مدل اتومیبل هیلمن ، با نام پیکان ، به عنوان اولین اتومبیل سواری ایران به تولید رسید . شرکت ایران خودرو به مرور زمان به تنوع و حجم تولیدات خود افزود به طوریکه درسال 1376 با تولید حدود صد ویازده هزار دستگاه انواع سواری و وانت رکوردسی ساله خود را شکست و علاوه بر آن موفق شد کمیت و کیفیت محصول خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهد . سال 1380 نیز برای پنجمین سال متوالی با تولید 176741 دستگاه سواری در 24/10/80 موفق به بهبود رکورد تولید خود شد . و در سال 1384 آمار تولید سالانه محصولات ایران خودرو به 500000 دستگاه رسید .
ساختار گروه صنعتی ایران خودرو متشکل از قسمتهای زیر است ایران خودرو سواری ، ایران خودرو دیزل ، گسترش صنایع ایران خودرو ، ساپکو و تام .
یکی از اهداف پیش بینی شده در برنامه استراتژیک ایران خودرو ، تعمیق ساخت داخل قطعات خودرو های تولیدی است که با تشکیل شرکت ساپکو درسال 73 و فعالیتهای مدون . این مهم تحقق یافته است شرکت ساپکو از طریق انعقاد قراردادهای ساخت قطعه با صنایع کوچک داخلی ، نقش تامین کننده قطعات و مواد مورد نیز ایران خودرو را ایفا می کند .
شرکت تام (تجهیزات ، ابزار آلات و ماشین آلات ایران خودرو ) با سرمایه گذاری های سخت افزاری و نرم افزاری لازم درسال 1377 آغاز به کار نمود . ماموریت این شرکت عبارتست از طراحی ، تامین ( خرید یا ساخت ) نصب و راه اندازی خطوط تولید خودرو و قطعات آن این شرکت در اجرای ماموریت خود شبکه ایران خودرو توانمند از سازندگان تجهیزات و ماشین آلات را شناسایی نموده و از طریق تاسیس مرکزی برای مونتاژ انواع ربات ، ارتقا و تعمیق مکا نیزاسیون و ربا تیزاسیون خطوط تولیدی گروه صنعتی ایران خودرو را هدف گرفته است .
و...
↓↓ لینک دانلود و خرید پایین توضیحات ↓↓
فرمت فایل: word
(قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:104
قسمتی از متن فایل دانلودی:
فصل اول:
مقدمه
تاریخچه
اهداف مدل تعالی
آشنایی با کلیات مدل
مفاهیم بنیادین تعالی
معیارهای مدل EFQM
معیارهای مدل از دید امتیاز
منطق امتیاز دهی RADAR
روشهای خود ارزیابی
قلمرو زمانی و مکانی
فرضیه
روش تحقیق
محدودیت های تحقیق
مفاهیم نوین مدیریتی ؛
آشنایی با مدل تعالی سازمانی EFQM
1- مقدمه :
بیش از یک دهه از اجرای رویکرد خصوصی سازی سازمانهای دولتی توسط مراجع ذیصلاح تصمیم گیری کشورمی گذرد و امروزه بطور جدی شاهد تغییر فضای کسب و کار سازمانها از محیط حمایتی به رقابتی و حرکت و رشد موسسات در فصل نوین اقتصاد کشور هستیم. در چنین محیطی سازمانها برای بقاء و کسب موفقیت پایدار، نیازمند مدیریت مدبرانه و صحیح با اتکا بر منابع محدود و ارزشمند هستند. از سوی دیگر ظهور روزافزون رقبای کوچک و بزرگ در بخشهای مختلف صنعت و خدمات، خرد شدن بازار به بخشهای کوچکتر، تغییر تعریف مخاطب(هدف) سازمان از مشتریان به ذینفعان، تمرکز بر تامین انتظارات و نیازهای کلیه ذینفعان، تلاشی مضاعف را برای حفظ و توسعه سازمان می طلبد.
در این راستا، طی دهه های اخیر، اندیشمندان علم مدیریت با تکیه بر تجارب سازمانهای موفق و پیشرو، همواره در پی یافتن راه حلهایی برای بهبود وضعیت و حرکت به سوی تعالی بوده اند که نتیجه تحقیق و مطالعات آنها، منجر به خلق ابزارهایی همچون 5S،TQM،BSC ،ISO،SIX SIGMA،PM،CRM و ... شده است که هر کدام از این ابزارها در صورت به کارگیری صحیح در زمان و مکان مناسب، می تواند منافع مادی و غیر مادی بیشماری را برای سازمانها به همراه داشته باشد. اما با توجه به خواست و انتظار همیشگی مدیران ( بویژه در سازمانهای ایرانی) و نوع نگاه آنها به چنین ابزارهایی که متکی بر نتایج حاصله (نتیجه مداری) است، معمولاً خروجی حاصل از بکارگیری این فنون، در حد انتظار نبوده است. اما به موازات پیدایش تکنیکهای مدیریتی متنوع، مدلهای تعالی سازمانی از دهه 1950 میلادی متولد شدند. مدلهای تعالی سازمانی با الگو برداری از شرکتهای موفق دنیا توانسته اند چارچوب مناسبی را برای مدیریت سازمانها در محیط رقابتی ارایه کنند. ویژگی بارز این مدلها، نوع نگرش به سازمان (کل نگری) است که به مدیریت این امکان را می دهد تا ضمن ارزیابی و مداقه سازمان تحت امر خود، بتواند آن را با سایر سازمانهای مشابه مقایسه کند. از سوی دیگر، مدل ها معمولاً بگونه ای طراحی شده اند که امکان استفاده از تکنیکهای مختلف را برای سازمان فراهم می سازند.
و...
مقدمه
ممکن است به دفعات شنیده باشیم که سازمانهای هر چندنوآور از صحنه رقابت خارج می شوند ، اما سازمانهای دیگر در همان محیط با موفقیت به کار خود ادامه میدهند.
آیا سازمانهایی که از صفحه رقابت خارج میشوند ، میخواستند به چنین سرنوشتی دچار شوند ؟ در پاسخ باید گفت که نمیخواستند یا نمیخواهند به چنین سرنوشتی دچار شوند سازمانهای کنونی باید دنبال خلاقیت و نوآوری باشند و برای اینکه از بین نروند همواره باید افراد را تشویق به نوآوری نمایند و پدیده تغییر را با آغوش باز بپذیرند .( رابینز ، 1376)
در اغلب موارد سازمانی کمتر به امر خلاقیت و نوآوری دست میزنند زیرا آن را تجارت ریسکداری میپندارند که باید از کار اصلی خود منحرف شده و به اموری که هنوز امتحان نشدهاند ، بپردازند .
سازمانی باید با ساختارهای متناسب سازمانی که متضمن پرورش و رشد خلاقیت باشد به رویارویی آینده بپردازند و در غیر این صورت محکوم به فنا هستند . دی گرین در نوشته خود با عنوان « سازمان برازنده و شایسته » بر این باور است که سازمانی باید حالت سازگاری به خود بگیرند . سازمان خوب و شایسته آن است که محیط را در ک کند ، اطلاعات و آگاهیهای بایسته را به سرعت آماده کند ،سریع پاسخ دهد ، بستر مناسبی برای پرورش خلاقیت و نوآوری باشد ، از تجربیات بیاموزد و ساختار خود را بازنگری کند .( Degreem, 1982)
روند رو به رشد تکنولوژی و رقابت فشرده در صنایع و سازمانهای مختلف ، ضرورت خلاقیت و نوآوری را اجتناب ناپذیر گردانیده است و سازمانهایی موفق هستند که خود را با این روند تطبیق دهند در غیر اینصورت محکوم به شکست هستند .
در کشور ما به دلیل برخورداری از ارتکاب طبیعی و منابع خدادادی متاسفانه به فرایند نوآوری توجه چندانی مبذول نگردیده است و منتظر بودهایم تا دیگران برای ما فکر کنند و به تولیدات محصولات و فرآیندهای جدید بپردازیم و نتایج آنها را پس از مدت طولانی و منسوخ شده دریافت و به کار گیریم .
در مباحث علمی غالباً مفاهیم تحقیق در روش علمی بصورت مراتب بکار برده میشود هر چند بین این دو وجوه مشترک معنایی وجود دارد ، ولی تفکیک آنها موجب تمیز اختلاف بین آنها میشود . تحقیق ، روندی منظمتر و قویتر و وسیعتر از روش علمی است ، تحقیق با ساختار منظمتری از کنکاش توام است ،که معمولاً منجر به نوعی ثبت مراحل و گزارش نتایج و دستاوردها میشود . هر چند میتوان روح علمی را بدون تحقیق بکار گرفته ولی تحقیق علمی را نمیتوان بدون روش و جوهر علمی انجام داد .بنابراین تحقیق ، عرصه تخصصیتری از روش شناسایی است .( دلاور ، 1380)
جان دیوی ( J.Dewey) پژوهش را عبارت از فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت میداند بنابراین پژوهش ، فرایندی است که از طریق آن میتوان درباره ناشناختهها به جستجو پرداخت ، و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرده در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته را تحت عنوان روش شناسی یاد میشود .( سرمدی ، 1380)
کنترل دقیق ،شرطی که مانع عوامل نامربوط و مزاحم می شود
نمونهگیری صحیح ، شرطی که یافتههای پژوهشی را قابل بسط و تعمیم میسازد .
رعایت شرط اول ، امتیاز درونی ، و رعایت شرط دوم ،اعتبار بیرونی تحقیق را موجب میشود . هر تحقیق خاص ، ممکن است دارای هر نوع اعتبار یافاقد یکی از آنها باشد . منظور این نیست که در مواردی که اعتبار درونی یا بیرونی در تحقیق اهمیت دارند ، میتوان فقدان دیگری را نادیده گرفت ، بلکه منظور این است که مواردی یافت میشود که یکی از دو مساله حاکم نیست .( دلاور ، 1380)
پایه هر علمی ،روش شناخت آن است ، اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم بکار میرود از اصطلاح روش تحقیق ، معانی خاص و متمایزی در متون علمی استنباط می شود این استنباطها گاهی دارای وابستگی هستند و در مواردی روش تحقیق و نوع ، مترادف فرض شدهاند .
در اینجا به چندین استنباط مختلف در مورد روش تحقیق اشاره می شود .
1- روش تحقیق به معنای رویکرد هستی شناسی ( مانند روش فلسفی )
2- روش تحقیق به معنای مکاتب فکری و روشهای تحقیق طبیعت و جامعه ( مانند تجزیه گرایی با اثبات گرایی ، ابطال گرایی ، فهم گرایی و غیره )
3- روش تحقیق به عنوان یک فرایند نظاممند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه حل یک مساله ، که در این مورد روش تحقیق مجموعهای از قواعد ابزار و راههای معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیتها ، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است ( خاکی ، 1378) در این تحقیق منظور از روش تحقیق ، بیشتر در معنای سوم آن است .
هرتحقیقی ،تلاشی سیستماتیک و روشمند به منظور دستیابی به پاسخ یک پرسش ، یا راه حل برای یک مساله است با توجه به اینکه پرسشها و مسألهها ، ماهیتهای گوناگون دارند ، لذا میتوان بر پایه چگونگی این پرسشها و مسالهها ، تحقیقات را طبقهبندی کرد . به عبارتی دیگر در طبقه بندی تحقیقات برحسب اهداف ، قبل از هر چیز بر میزان کاربرد مستقیم یافتهها و درجه تعمیم پذیری آنها در شرایط دیگر توجه میشود . در پژوهشهای علوم رفتاری با دو رویکرد مواجه هستیم :
الف – رویکرد خردگرایانه
ب- رویکرد طبیعتگرایانه
به عبارت دیگر در حوضه علوم رفتاری ، انتخاب رویکرد انجام پژوهش بر پایه جهان بینی و پارادایمی است که در پژوهش اختیار میکنیم .
پارادایم خردگرایانه با دیدگاه اصالت تحصل سروکار دارد ، و مفروضه آن این است که « واقعیت چیزی است که میتوان بوسیله هراس خود آن را تجربه کرد » از ویژگیهای پارادایم خردگرایانه ، تلخیص بودن ، تکرار پذیری و ابطال پذیری است .
پارادایم طبیعت گرایانه ، بر این فرض استوار است که واقعیت چیزی نیست که همه افراد بطور یکسان آن را مشاهده کنند ،و تجربه مشابهی از آن بدست آورنده مفروضه اصلی این پارادایم آن است که « واقعیت مورد مشاهده ، تفسیر افراد و ذهنیت آنها بستگی دارد »
در حوضه علوم رفتاری کاربرد در پارادایم یاد شده ، منجر به دو دسته از روشهای تحقیق شده است :
1- روشهای کمی که در آن از دادههای کمی استفاده میشود .
2- روشهای کیفی که در آن از دادههای کیفی استفاده میشود .
بطور کلی روشهای تحقیق درعلوم رفتار را میتوان با توجه به دو مدرک الف : هدف تحقیق ب: نحوه گردآوری دادهها طبقهبندی نمود .
دسته بندی تحقیقات براساس هدف :
تحقیقات علمی براساس هدف تحقیق ، به سه دسته تقسیم میشوند : بنیادی ، کاربردی و توسعهای .
الف ) تحقیقات بنیادی :هدف اساسی این نوع تحقیقات ، آزمون نظریات ، تبیین روابط بین پدیدهها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است ، تحقیقات بنیادی به کشف قوانین و اصول علمی میپردازد با این هدف ، تحقیقات بنیادی درصدد توسعه مجموعه دانستههای موجود درباره اصول و قوانین علمی است این نوع تحقیقات ،نتیجهگرا هستند .
ب) تحقیقات کاربردی: هدف تحقیقات کاربردی ،توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است . به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش ، هدایت میشوند . این تحقیقات تحقیقاتی هستند که نظریهها ، قانونمندی ، اصول و فنونی که درتحقیقات پایه تدوین می شوند را به منظور حل مسایل اجرایی و واقعی به کار می گیرند . این تحقیقات ، تصمیمگرا میباشند ، به عبارتی دراین نوع تحقیقات ، هدف پژوهش ،یافتنی مسالهای است که نتیجه آن بلافاصله میتواند در تصمیمگیری ،مورد استفاده قرار گیرد .
ج ) تحقیقات توسعهای : فرایندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرآورده آموزشی نظیر طرحها ، روشها و برنامهها اجرا می شود . هدف اساسی این نوع تحقیقات تدوین یا تهیه برنامه و امثال آن است . بطوری که ابتدا موقعیت نامعین خاص ، مشخص شده و براساس یافتههای پژوهشی ، طرح یا برنامهویژه آن تدوین و تولید می شود . از این تحقیقات برای حل مسایل زیربنایی سازمان استفاده می شود ( سرمدی ، 1380)
دسته بندی تحقیقات برحسب نحوه گردآوری دادهها :
تحقیقات علمی را میتوان براساس چگونگی بدست آوردن دادههای مورد نیاز به دستههای ذیل تقسیم کرد :
الف ) تحقیقات توصیفی : شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف شرایط یا پدیدههای مورد بررسی است . اجرای تحقیق توصیفی میتواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود با یاری دادن به فرایند تصمیمگیری باشد . بیشتر تحقیقات علوم رفتاری را میتوان در زمره تحقیقات توصیفی به شمار آورد . تحقیق توصیفی را میتوان به دستههای زیر طبقه بندی کرد :
1- تحقیقات پیمایشی : برای بررسی توزیع ویژگیهای یک جامعه آماری ، روش تحقیق پیمایشی بکار میرود این نوع تحقیق میتواند برای پاسخ به سوالات پژوهشی از نوع دیگر مورد استفاده قرار گیرد:
ماهیت شرایط موجود چگونه است ؟
چه رابطهای میان رویدادها وجود دارد ؟
وضعیت موجود چگونه است ؟
2- تحقیقات همبستگی :در این نوع تحقیقات ، رابط میان متغیرها براساس هدف تحقیق ، تحلیلی میگردد . تحقیقات همبستگی برحسب هدف به سه دسته تقسیم می شوند:
همبستگی دو متغییری : هدف ، بررسی رابطه دو به دو متغیرهای موجود در تحقیق است .
تحلیل رگرسیون : هدف ، پیشبینی تغییرات یک یا چند متغیر وابسته با توجه به تغییرات متغیرهای مستقل است .
تحلیل ماتریس همبستگی یا کوواریانس : تحقیقات تحلیل عاملی و مدل معادلات ساختاری .
3- اقدام پژوهشی ( پژوهش علمی ) :هدف این دسته از پژوهشها ، توصیف شرایط یا پدیدههای مربوط به سیستم است . با استفاده از اقدام پژوهشی میتوان موقعیتهای ناملموس مربوط به اقدام و عملیات را مشخص کرد ، و در بهبودی آن کوشید . این نوع تحقیق درمباحث بهبود و تحول سازمانی دارای جایگاه ویژهای است .
4- مطالعه موردی :در اینجا پژوهشگر به انتخاب یک مورد پرداخته و آنرا از جنبههای زیادی بررسی می کند این نوع تحقیق ، معمولاً از چهار مرحله بیان مساله و انتخاب واحد تحلیل یا مورد انجام عملیات میدانی به منظور گردآوری دادهها ؛ سازماندهی دادهها و تدوین گزارش ،تشکیل یافته است .
5- پس رویدادی (عملی مقایسهای ) : به تحقیقاتی اطلاق میشود که در آنها پژوهشگر با توجه به متغیر وابسته به بررسی علل احتمال وقوع آن میپردازد . به عبارتی دیگر این نوع تحقیق در جستجوی پی بردن به علت احتمالی از طریق معمول میباشد .
ب) تحقیقات آزمایشی:به منظور برقراری رابطه علی معلول میان دو یا چند متغیر از طرحهای آزمایشی استفاده میشود . ویژگیهای این نوع تحقیق عبارتند از :
سایر متغیرها بجز متغیر وابسته ثابت نگه داشته شده و کنترل میشوند.
تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته مشاهده میشود .
برای انجام این نوع تقسیمات گروه های آزمایشی و گواه مورد نظر قرار گرفته و از طریق آنها میتوان به کنترل تفاوتهای میان آزمودنیها پرداخت .
تحقیق حاضر با توجه به مبانی نظری عملی و هدف تحقیق در زمره تحقیقات کاربردی قرار میگیرد ، و از حیث نحوه گردآوری دادهها از نوع تحقیقات توصیفی است .
چکیده :
این تحقیق و کارآموزی در مرکز پارس خودرو انجام میشود در این تحقیق و کارآموزی بنده تلاش میکنم ابتدا به طور جامع و مفصل دربارهی فناوری و نوآوری و تعریف هر کدام و عواملی که با این دو عامل میتواند ارتباط داشته باشد را توضیح و تفسیر کنم و برای این موضوع از کتابهای مختلف از جمله نوشتههای افراد ایرانی و بومی و همچنین از کتابهای لاتین استفاده میگردد .
ابتدا در این تحقیق مقدمهای کوتاه در مورد تکنولوژی و فناوری نوشته میشود .
سپس به انواع روشهای تحقیق به طور خلاصه و کوتاه مثل تحقیقات بنیادی ، تحقیقات کاربردی – تحقیقات توسعهای و غیره اشاره میشود .
سپس خودآوری مثل نوآوریهای کمکی ، اداری را بازی میکنیم و به توضیح آنها میپردازیم . سپس به پیاده سازی تکنولوژی در مرکز پارس خودرو و مرکز موتور این بخش کارخانه میپردازیم . بعداً به مرکز پارس خودرو میرویم و کوتاه درمورد نحوه ی تکنولوژی و زمینهای نوآوری فناورانه در این مرکز صحبت میکنیم .
مدلهای نوآوری تکنولوژی را توضیح می دهیم همراه با رسم شکل و سیستم آنها سپس به سوابق تحقیقی در این مرکز یعنی پارس خودرو میپردازیم یعنی می بینیم تا کنون چه فعالیتهایی در مورد فناوری و ارتقاء تکنولوژی در این مرکز توسط افراد مختلف به انجام رسیده است .
سپس به محدودیتها و تنگناهای تحقیق و کارآموزی اشارهای میکنیم که با چه مشکلاتی در این مرکز رو به رو بودهایم .
سپس به شرح واژه نوآوری و اصطلاحاتی که با این کمله و واژه در ارتباط هستند را توضیح می دهیم همراه با رسم نمودار آنها مراحل نوآوری را مینویسیم . مراحل نوآوری را از دیدگاه دانشمندان خارجی توضیح می دهیم .
فرایند نوآوری فناورانه را توضیح میدهیم به طور مفصل . ویژگیهای این فرایند در آوری فناورانه را مینویسیم .
به انواع نوآوری محصول در شرکت و کارخانه پارس خودرو میپردازیم و آنها را توضیح می دهیم . سطح نوآوری و مقایسهای بین انواع نوآوری انجام میدهیم .
کشش بازار را نشان می دهیم چند مدل زنجیرهای و شبکهای در مورد نوآوری رسم می کنیم . مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق یکی از جنبههای عمده و ضروری پژوهش است نیاز واقعی به پژوهش ناشی از نیاز واقعی به دانستن است مطالعهی منابع ممکن است به تعدادی از سوالهای پژوهشی پاسخ دهد و امکان دارد قبل از انتخاب یک سوال تحقیقی مناسب متوجه شوید که یافتههای پژوهشی انجام شده چنان روشن و بدون ابهام هستند که لزومی برای انجام تحقیق وجود ندارد . اما باید توجه داشت که کلیه پژوهشهای انجام شده چنین نیستند و پژوهشهایی یافت میشوند که یافتههای آنها دو پهلو و متضاد هستند . مطالعهی منابع ، شامل مطالعهی کلیه منابعی است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با موضوع پژوهشی در رابطه است . این مطالعه به پژوهشگر کمک می کند تا به نظریههایی دسترسی پیدا کند که ممکن است در برنامهریزی تحقیق او را یاری دهد .
فصل اول
1- کلیات ( اهداف کلی و جزئی )
2- بیان مسئله
3- فرضیهها
4- متدولوژی
کلیات (اهداف کلی و جزئی )
معمولاً در تحقیقهای علمی و کارآموزی ؛ محقق و کارآموز هدف خاصی را به منظور رفع یا کاهش معضلات و مشکلات و آثار ناشی از آنها و نهایتاً قرار دادن یافتههای تحقیق در اختیار اندیشه تعقیب می نماید . بر همین اصل اهداف تحقیق به صورت زیر بیان میشود :
1- اهداف :
هدف اصلی این تحقیق عبارتست از :
« آسیب شناسی فرآیند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو »
اهداف فرعی عبارتند از :
شناسایی وضعیت کنونی فرآیند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو
شناسایی نقاط ضعف این فرایند در مقایسه با مدل نوآوری ایدهآل ( مدل نوآوری (zaki and khalil)
شناسایی عوامل موثر بر بهبود این فرایند در مرکز پارس خودرو در اولویت بندی آنها .
ارائه راهکارهایی برای بهبود این فرایند .
2- پر سشها
پرسش اصلی تحقیق : آسیبهای فرایند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو کدامند ؟
پرسشهای فرعی تحقیق عبارتند از :
1- وضعیت کنونی فرآیند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو چگونه است ؟
2- نقاط ضعف این فرایند در مقایسه با مدل ایدهآل کدامند ؟
3- عوامل موثر بر بهبود این فرایند کدام و اولویتبندی آنها چگونه است ؟
4- چه راهکارهایی را می توان برای بهبود این فرایند ارائه داد ؟
ب) اهمیت و ضرورت تحقیق :
پاویت (pavitt) ،دلایل اهمیت نوآوری فناورانه را اینگنونه بیان میکند :( آقایی فیشانی ، 1377)
1- به دلیل رقابت موجود بین کشورهای مختلف در حال توسعه که در یک دامنه وسیعی از کالاهای استاندارد شده را به عنوان برنامههای صنعتی سازی تولید مینماید .
2- در کشورهای پیشرفته ، مطلوبیت و ذائقه مصرف کنندگان و سطح هزینه به طور ثابتی در حال تفسیر میباشد .
3- به دلیل اجبار در نظر گرفتن ظرفی که مصرف انرژی و ملحقات آنرا کاهش می دهد ، زیرا منابع غیر قابل تجدید و نادر هستند .
4- در حوزههایی مثل الکترونیک و شیمی ، سرعت تفسیرات فناورانه امکانات زیادی را برای تولید بوجود آورده است .
امروزه در سرتا سر دنیا تاکید بر روی نوآوری بین همه شرکتهای بزرگ افزایش یافته است اثرات جهانی سازی اطلاعات و همچنین ( IT) عواملی مانند افزایش رقابت ، نامشخص بودن مرزهای صنعتی ،سیکل کوتاهتر میان محصول باعث ایجاد محیط تجاری متغیر شده است ، در چنین شرایطی شرکتها برای بقای خود نیاز مبرمی به نوآوری جهت کسب توان رقابتی دارند .( 2002 ، هماشیع ) با توجه به مطالب فوق ف این نکته به روشنی مشخص میشود که نوآوری ، نقش بسیار مهمی در رقابت پذیری ، هم در سطح ملی و هم در سطح جهانی ، دارد .
مرکز پارس خودرو ( بخش موتور ) بعنوان یک شرکت فعال در زمینه خودروسازی ، هر چند که دارای توان رقابت پذیری نسبتاً خوبی است ولی این مرکز ، با توجه به افزایش توانایی رقابت پذیری رقبا باید توجه بیشتری به مقوله نوآوری داشته باشد تا از این طریق توانایی خود را در زمینه رقابت پذیری افزایش دهد .
بنابراین موضوع این بحث از این حیث دارای اهمیت است تا با شناسایی عوامل موثر بر بهبود فرایند نوآوری در مرکز پارس خودرو ( بخش موتور ) بتوان راهکارهایی را برای بهبود این فرایند ارائه داد تا این مرکز هر چه بیشتر به سوی رقابت پذیریها برود .
ج) سوابق تحقیق :
در بررسی که در پایان نامهها ومقالات انجام شد مواردی که مرتبط با این موضوع تحقیق باشد یافت شد : تبیین الگوی مناسب نهادی کردن بهبود و نوآوری در صنایع ( سلطانی تیرانی ، 1376)
موضوع این پژوهش و کارآموزی که دستیابی به سیستم موتوری برای ارائه و اجرای مستمر و فراگیر طرحهای نو در سازمان می باشد ایجاب میکند که ابتدا مجموعهای از متغیرهای کلی چنان سیستمی جستجو و شناسائی شده سپس روابط بین آنها تعیین گردد ،هدف نهائی این پژوهش نائل شدن به یک الگوی کلی است که روابط موجود بین متغیرهای مستقل ، میانجی و نهائی برای استمرار و فراگیری نوآوری را نشان داده و پارامترهای موجود بین متغیرهای این شبکه را تبین نماید و با آزمون تجربی روابط علی فوق معنیداری کل مشخص شود تا نهایتاً شرکتهای صنعتی بتوانند با بکارگیری آنها موجبات استمرار و فراگیری ( نهادی نمودن ) بهبود و نوآوری را در شرکتهای خود فراهم کرده و در پرتو تفسیرمستمر محصولات و فرایند تولید توان رقابت در صحنه های بینالمللی را پیدا نمایند .
بررسی و تعیین عوامل موثر در تشویق ، بروز و نهادی ساختن خلاقیت و نوآوری در واحدهای تولیدی کشور ( داود آبادی فراهانی ، 1373)
مدیریت ، موثرترین عامل در بروز ، تشویق و نهادی شدن وظایف و نوآوری در واحدهای تولیدی می باشد . این فرایند با فرضیاتی به شرح زیر همراه می باشد .
1- فرهنگ سازمانی عامل موثری در تشویق ، بروز و بویژه نهادی شدن خلاقیت درواحدهای تولیدی میباشد .
2- ساختار سازمانی عامل موثری در تشویق ، بروز و نهادی شدن خلاقیت و نوآوری در واحدهای تولیدی میباشد .
3- وجود محیط رقابتی قوی در صنعت ، موجب توجه و اهتمام بسیار زیاد شرکتها به توسعه خلاقیت و نوآوری خواهد شد .
4- آموزشهای اولیه و حرفهای می تواند در میزان خلاقیت و نوآوری افراد موثر واقع شود .
5- وجود امکانات حاصله از رساله ، این میباشد که مدیریتهای سازمان میتواند موثرترین نقش و توسعه خلاقیت و نوآوری باشد و صادقانه از آن دفاع کندبرای نهادی ساختن خلاقیت و نوآوری ضروری است که مدیریت با استفاده از شیوههای گوناگون ، خلاقیت و نوآوری را به صورت یک ارزش والا در فرهنگ سازمان وارد کرده و یا تقویت نماید .
از دیدگاه West & Favv ( 1990) نوآوری به سه دسته تقسیم میشود ( West , Favv , 1990)
1- نوآوریهای کمکی :این نوآوریها در زمره نوآوریهایمحیط سازمانی قرار میگیرند ، به عبارتی نوآوریهایی هستند که فرد ،تجربیات قبلی خود را در رابطه با انجام یک وظیفه خاص به شغل جدید خود منتقل می کند و باعث ایجاد یک روش جدید انجام کار در شغل فعلی خود میشود .
2- نوآوری اداری : به عنوان نوآوریهایی توصیف میشود که در سیستم اجتماعی یک سازمان اتفاق می افتد . یک روش جدید برای کارمند یابی ، تخصیص منابع ، توزیع اختیار و نحوه ارائه پاداشها و همچنین نوآوریهایی در ساختار سازمانی و در مدیریت افراد نوآوریهای اداری می باشند .
3- نوآوری فناورانه : نوآوریهایی هستند که در سیستمهای فنی یک سازمان اتفاق می افتد و مستقیماً به کار و فعالیت اصلی سازمان مرتبط هستند .
در این پژوهش منظور از نوآوری ،نوآوری فناورانه ( Technological IOhnovation) میباشد .
فرایند نوآوری مجموعه پیچیدهای از فعالیت هاست که ایده و دانش را به واقعیت فیزیکی و کاربردی عملی تبدیل میکند این فرایندها ، دانش را به محصولات و خدماتی مناسب تبدیل می کند . از سوی دیگر این فرایند ، یکپارچهسازی اختراعات و تکنولوژیهای موجود را می طلبد تا بتوان از طریق ، نوآوریها را به بازار عرضه نمود . این فرایند شامل هشت مرحله میباشد ، برخی از فعالیتهای این مراحل میتوانند همپوشانی داشته باشند این مراحل عبارتند از : ( خلیل : 1381)
1- تحقیقات پایه :این مرحله ، تحقیقاتی است که برای افزایش فهم و درک عمومی ما ازقوانین طبیعت صورت میپذیرد . این فرایند ، تولید دانش در طولانی مدت است تحقیقات پایه میتوانند به کاربردهایی مشخص منجر شود یا فاقد کاربرد خاصی باشد .
2- تحقیقات کاربردی : تحقیقاتی است که در جهت حل یک یا چند مشکل موجود در جامعه ، هدایت میشود . مثل تحقیقاتی که جهت ساخت داروی درمان بیماری شناخته شدهای انجام میشود . تحقیقات پایه و کاربردی از طریق خلق سیستماتیک دانش جدید در جهت تکمیل دانش قبل ، به پیشرفت علم کمک میکنند . تحقیقات کاربردی موفق ، آنهایی هستند که به توسعه و به کارگیری تکنولوژی منجر می شوند .
3- توسعه تکنولوژی : فعالیتی انسانی است که دانش و ایده را به سخت افزار فیزیکی ،نرم افزار و یا خدمت تبدیل می کند این امر میتواند شامل اثبات امکان پذیری ایده ، ارایه الگوی طراحی یا ساخت و تست نمونه آزمایشی باشد .
4- پیاده سازی تکنولوژی : مجموعه فعالیتهای مرتبط با عرضه محصول به بازار است . پیاده سازی تکنولوژی به اولیه استفاده عملیاتی جامعه از ایده یا محصول اطلاق میشود . این مرحله در بر گیرنده ملاحظات فراوانی همچون هزینهها ایمنی یا حتی ملاحظات زیست محیطی است که این فعالیتها ، متضمن موفقیت محصول یا خدمت ، درعرضه تجاری است .
5- تولید : فعالیتهای مرتبط با تبدیل گسترده مفاهیم طراحی و یا ایدهها به محصولات و خدمات است . کلیه فعالیتهای ساخت، کنترل تولید ، لچیتیک و توزیع ، در این مرحله واقع میشوند .
6- بازاریابی : فعالیتهایی است که خواست مشتریان برای در اختیار گرفتن تکنولوژی را تضمین میکند . این مرحله ، ارزیابی بازار ، استراتژی توزیع ، ارتقای بازار و سنجش رفتار مشتریان را شامل میشود .
7- انتشار : استراتژی و مجموعه فعالیتهایی که موجبات استفاده گسترده از تکنولوژی و تسلط آن در بازار را فراهم می آورد .
تکثیر به شیوهی بهرهگیری از تکنولوژی و روشهای بازاریابی تکنولوژی بستگی دارد و به عنوان مثال ، شرکت مایکروسافت با قرار دادن تکنولوژی جستجوگر اینترنت در نرم افزارهای متداول ویندوز خود موجبات فراگیر شدن آنرا فراهم آورد .
8- ارتقای تکنولوژی : مجموعه فعالیتهایی که باعث حفظ مزیت رقابتی تکنولوژی میشود فعالیتهایی همچون بهبود تکنولوژی ، بهبود کیفیت ، کاهش هزینه و پاسخگویی به نیازهای خاص مشتریان ارتقای تکنولوژی ،مسلماً دوره عمر تکنولوژی را افزایش میدهد .
هر چند مرکز پارس خودرو ( بخش موتور ) در زمینه نوآوریهای فناورانه در سالهای اخیر ، پیشرفت نسبتاً خوبی داشته است ، ولی این پیشرفت نسبت به پیشرفتهای جهانی روند خیلی آرامتری را طی نموده است . که شاید یکی از دلایل آنرا بتوان ضعفهای موجود در فرآیند نوآوری این مرکز دانست ، که این ضعفها به نوبه خود موانعی را به سر راه ارائه نوآوریهای فناورانه ایجاد می کنند بنابراین در این پژوهش ، سعی می کنم با مقایسه فرایند نوآوری مرکز پارس خودرو ( بخش موتور ) با مدل نوآوری ایده آل (مدل نوآوری Zaki and khalil) ،نقاط ضعف آنرا شناسایی کند و پس از آن در طی مصاحبهایی با معاونین بخشایی از این مرکز و همچنین بررسی ادبیات موضوع ، عوامل موثر بر بهبود این فرایند را شناسایی و درنهایت راهکارهایی را برای بهبود آن ارائه میدهیم .
مدل نوآوری تکنولوژی
مرجع :Zaki and khalil , 1992 , Institute of Industrial
فرضیهها :
فرضیهها در این تحقیق میتواند همان اهداف اصلی و فرعی باشند که اهداف اصلی عبارتند از :
آسیب شناسی فرایند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو :
واهداف فرعی عبارتند از :
شناسایی وضعیت کنونی فرآیند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو .
شناسایی نقاط ضعف این فرایند در مقایسه با مدل نوآوری ایدهآل .
شناسایی عوامل موثر بر بهبود این فرایند در مرکز پارس خودرو و اولویت بندی آنها .
ارائه راهکارهایی برای بهبود این فرایند .
همان طور که میدانیم فرضیه ها بعدها در واقعیت به وقوع میپیوندند پاویت ( pavitt) دلایل اهمیت نوآوری فناورانه را اینگونه بیان می کند : ( آقایی فیشانی ، 1377)
1- به دلیل رقابت موجود بین کشورهای مختلف درحال توسعه که یک دامنه وسیعی از کالاهای استاندارد شده را به عنوان برنامههای صنعتی سازی تولید می نماید .
2- به دلیل اجبار در نظر گرفتن طرقی که مصرفانرژی و ملحقات آنرا کاهش می دهد ، زیرا منابع غیر قابل تجدید و نادر هستند .
3- در کشورهای پیشرفته ، مطلوبیت و ذائقه مصرف کنندگان وسیله هزینه به طور ثابتی در حال تغییر میباشد .
4- در حوزههایی مثل الکترونیک ،شیمی ، سرعت تغییرات ، فناورانه امکانات زیادی را برای تولید بوجود آمده است .
امروزه در سر تاسر جهان تأکید بر روی نوآوریبینی همه شرکتهای بزرگ افزایش یافته است ، اثرات جهانیسازی اطلاعات و همچنین عواملی مانند افزایش رقابت ،نامشخص بودن مرزهای صنعتی ، سیکل کوتاهتر میان محصول باعث ایجاد محیط تجاری متغیر شده است . در چنین شرایطی شرکت ، برای بقا خود نیاز مبرمی به نوآوری جهت کسب توان رقابتی دارند ( Hashim , 2002)
با توجه به مطالب فوق ، این نکته به روشنی مشخص میشود که نوآوری ، نقش بسیار مهمی در رقابتپذیری ، هم در سطح ملی و هم در سطح جهانی ،دارد .
مرکز پارس خودرو ، بعنوان یک شرکت و کارخانه فعال در زمینه خودروسازی ، هر چند که دارای توان رقابتپذیری نسبتاً خوبی است ولی این مرکز ، با توجه به افزایشی توانایی رقابتپذیری رقبا باید توجه بیشتری به مقوله نوآوری داشته باشد تا از این طریق ، توانایی خود را در زمینه رقابتپذیری افزایش دهد بنابراین نوآوری از این حیث دارای اهمیت است تا باشناسایی عوامل موثر بر بهبود فرآیند نوآوری در مرکز پارس خودرو بتوان راهکارهایی را برای بهبود این فرایند ارائه داد تا این مرکز هر چه بیشتر به سوی رقابت پذیری گام بردارد .
متدولوژی یا روش کاری :
همان طور که اشاره شد روش یا متد این تحقیق کارآموزی بر پایهی تحقیق و استفاده از کتابها و مقالههای مختلف در پیرامون افزایش نوآوری و فناوری و ارتقاء آن درمراکز خودروسازی به خصوص مرکز پارس خودرو میباشد . در بررسی که در پایان نامه او مقالات انجام شد مواردی ه مرتبط با این موضوع تحقیق باشد یافت شد :
تبیین الگوی مناسب نمادی کردن بهبود و نوآوری در صنایع خودروسازی ( تیرانی ، 1376) موضوع این تحقق که دستیابی به سیستم موجری برای ارائه و اجرای مستمر وفراگیر طرحهای نو در سازمان میباشد ایجاب می کند که ابتدا مجموعهای از متغیرهای علی چنان سیستمی جستجو و شناسائی شده سپس روابط بین آنها تعیین گردد . هدف نهائی این تحقیق ، میانجی و نمائی برای استمرار و فراگیری نوآوری را نشان داد و پارامترهای موجود بین متغیرهای این شبکه را تبیین نماید و با آزمون تجربی روابط علی فوق معنی داری کل آن مشخص شود تا نهایتاً شرکتهای صنعتی بتوانند با بکارگیری آن ، موجبات استمرار و فراگیری (نهادی نمودن ) بهبود و نوآوری را در شرکتهای خود فراهم کرده و در پرتو تغییر مستمر محصولات و فرآیند تولید توان رقابت در صحنههای بینالمللی را پیدا نمایند .
بررسی و تعیین عوامل موثر در تشویق ، بروز و نهادی ساختن خلاقیت و نوآوری در واحدهای تولیدی کشور مدیریت ، موثرترین عامل در بروز تشویق و نهادی شدن خلاقیت و نوآوری در واحدهای تولیدی میباشد .
2- ساختار سازمانها عامل موثری در تشویق ، بروز و نهادی شدن خلاقیت و نوآوری در واحدهای تولیدی میباشد .3- وجود محیط رقابتی قوی در صنعت ، موجب توجه و اهتمام بسیار زیاد شرکتها به توسعه خلاقیت و نوآوری خواهد شد . 4- آموزشهای اولیه و حرفهای میتواند در میزان خلاقیت و نوآوری افراد موثر واقع شود . 5- وجود امکانات و تسهیلات آزمایشگاهی و کارگاهی لازمه تشویق و توسعه خلاقیت و نوآوری می باشد نتیجه نهایی حاصله از رساله این می باشد که مدیریت عامل سازمان میتواند موثرترین نقش را در تشویق و توسعه خلاقیت ایفاء نماید و در صورتی این نقش قابل اجراء خواهد بود که مدیریت فرد ،الگو و اسوهای از خلاقیت و نوآوری باشد و صادقانه از آن دفاع کند . بررسی نهادی ساختنی خلاقیت و نوآوری ضروری است که مدیریت با استفاده از شیوههای گوناگون ،خلاقیت و نوآوری را به صورت یک ارزش والا در فرهنگ سازمان وارد کرده و یا تقویت نماید.
معمولاً در تحقیقهای علمی و کارآموزی محقق هدف خاصی را به منظور رفع یا کاهش معضلات و مشکلات و آثار ناشی از آنها و نهایتاً قرار دادن یافتههای تحقیق در اختیار صاحبان اندیشه تعقیب مینماید . بر همین اصل اهداف تحقیق حاضر به صورت زیر بیان می شوند:
1- اهداف :
هدف اصلی این تحقیق عبارتست از :
« آسیب شناسی فرایند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو »
اهداف فرعی عبارتند از :
شناسایی وضعیت کنونی فرایند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو
شناسایی نقاط ضعف این فرایند در مقایسه با مدل نوآوری ایدهای (مدل نوآوری zaki and khalil)
شناسایی عوامل موثر بر بهبود این فرایند در مرکز پارس خودرو و اولویت بندی آنها .
ارائه راهکارهایی برای بهبود این فرایند .
2- پرسش :
پرسش اصلی تحقیق :آسیبهای فرایند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو کدامند ؟
پرسشهای فرعی تحقیق عبارتنداز :
1- وضعیت کنونی فرایند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو چگونه است ؟
2- نقاط ضعف این فرایند در مقایسه با مدل ایدهآل کدامند ؟
3- عوامل موثر بر بهبود این فرایند کدام و اولویت بندی آنها چگونه است ؟
4- چه راهکارهایی را میتوان برای بهبود این فرایند ارائه داد ؟
روش شناسایی تحقیق و کارآموزی :
1- روش تحقیق : روش بکار رفته در این تحقیق ، توصیفی – پیمایشی است و همچنین پژوهش حاضر از آن جهت که برای حل یک مشکل میباشد ، از نوع کاربردی است .
(مـراحـل اجـرای کـارآمـوزی و تـحـقیـق )
2- روش جمع آوری اطلاعات : برای گردآوری اطلاعات و دادههای مورد نیاز جهت پاسخگویی به سوالات تحقیق و پایان نامه ، از ابزارهای زیر استفاده میشود :
روش کتابخانهای و جستجوی اینترنتی جهت آشنایی بیشتر با موضوع تحقیق و مطالعات انجام شده در این خصوص .
روش میدانی ( بررسیی مستندات و مصاحبههای آزاد ) به منظور شناسایی عوامل موثر بر بهبود فرآیند نوآوری .
طراحی پرسشنامه و توزیع آن میان کارشناسان به منظور اولویت بندی عوامل موثر بر بهبود فرآیند نوآوری .
2- روش تجزیه و تحلیل دادهها : دراین تحقیق ، تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمون (فرید من ) و با کمک نرم افزار Spss انجام میشود .
قلمرو موضوعی ،زمانی و مکانی تحقیق و کارآموزی :
قلمرو موضوعی : از نظر قلمرو موضوعی ، این تحقیق فرآیند نوآوری فناورانه را مورد توجه قرار می دهد و با شناسایی نقاط ضعف آن ، راهکارهایی را برای بهبود آن ارائه میدهد .
قلمرو زمانی : از نظر بعد زمانی ، این تحقیق از اوایل اردیبهشت 87 آغاز و تا اواخر تیر ماه 87 پایان مییابد .
قلمرو مکانی : از نظر بعد مکانی ،این تحقیق در مرکز پارس خودرو انجام می گیرد و فعالیت این شرکت در زمینه تولید خودرو میباشد .
فصل دوم
1- ادبیات موضوع
2- تئوری پردازیها
تئوری پردازیها :
در کشور ما به دلیل برخورداری از امکانات طبیعی و منابع خدادای متاسفانه به فرایند نوآوری توجه چندانی مبذول نگردیده است و منتظر بودهایم تا دیگران برای ما فکر کنند و به تولیدات محصولات و فرایندهای جدید بپردازند و نتایج آنها را پس از مدت طولانی و منسوخ شدن دریافت و به کار گیریم .
همانطور که می دانیم فرایند نوآوری فناورانه مجموعه پیچیدهای از فعالیتهاست که ایده ودانش را به واقعیت فیزیکی و کاربردهای علمی تبدیل میکند این فرایند ، دانش را به محصولات و خدماتی مناسب و دارای اثرات اجتماعی – اقتصادی تبدیل می کند . از سوی دیگر فرایند نوآوری تکنولوژی یکپارچه سازی اختراعات و تکنولوژی های موجود را می طلبد ، تا بتوان از این طریق نوآوریها را به بازار عرضه نمود .
هشت مرحله ، در فرآیند نوآوری فناورانه وجود دارد که برخی از فعالیتهای این مراحل میتواند همپوشانی داشته باشند . این مراحل عبارتند از :
1- تحقیقات پایه : این مرحله ، تحقیقاتی است که برای افزایش فهم و درک عمومی ما از قوانین طبیعت صورت میپذیرد . این فرایند ، تولید دانش در طولانی مدت است . تحقیقات پایه میتوانند به کاربردهایی مشخص منجر شود یا فاقد کاربرد خاصی باشد .
2- تحقیقات کاربردی: تحقیقاتی است که درجهت حل یک یا چند مشکل موجود در جامعه ، هدایت میشود مثل تحقیقاتی که جهت ساخت داروی درمان بیماری شناخته شدهای انجام میشود . تحقیقات پایه و کاربردی از طریق خلق سیستماتیک دانش جدید در جهت تکمیل دانش قبل به پیشرفت علم کمک می کنند .
3- توسعه تکنولوژی : فعالیتی انسانی است که دانش و ایده را به سخت افزار فیزیکی ، نرم افزار و یا خدمت تبدیل میکند این امر می تواند شامل اثبات امکانپذیری ایده ، ارایه الگوی طراحی یا ساخت و تست نمونه آزمایشی باشد .
4- پیاده سازی تکنولوژی مجموعه فعالیتهای مرتبط با عرضه محصول ، به بازار است . پیاده سازی تکنولوژی به اولین استفاه عملیاتی جامعه از ایده یا محصول اطلاق میشود این مرحله در برگیرنده ملاحظات فراوانی همچون هزینه ، ایمنی یا حتی ملاحظات زیست محیطی است که این فعالیتها ، متضمن موفقیت محصول یا خدمت ، در عرضه تجاری است .
5- تولید : فعالیتهای مرتبط با تبدیل گسترده مفاهیم طراحی یا ایدهها به محصولات و خدمات است . کلیه فعالیتهای ساخت ،کنترل تولید ، لجیتیک و توزیع ، در این مرحله واقع میشوندا .
6- بازاریابی : فعالیتهایی است که خواست مشتریان برای در اختیار گرفتن تکنولوژی را تضمین میکند این مرحله ، ارزیابی بازار ، استراتژی توزیع ، ارتقای بازار و سنجش رفتار مشتریان یا شامل میشود .
7- انتشار : استراتژی و مجموعه فعالیتهایی که موجبات استفاده گسترده از تکنولوژی وتسلط آن را در بازار را فراهم می آورد تکثیر ، به شیوه بهرهگیری از تکنولوژی و روشهای بازاریابی تکنولوژی بستگی دارد .
8- ارتقای تکنولوژی : مجموعه فعالیتهایی که باعث حفظ مزیت رقابتی تکنولوژی میشود فعالیتهایی همچون بهبود تکنولوژی ، بهبود کیفیت ، کاهش هزینه و پاسخگویی به نیازهای خاص مشتریان ارتقای تکنولوژی ، مسلماً دوره عمر تکنولوژی را افزایش میدهد (خلیلی ، 1381)
9- چارچوبهای حاکم بر جامعه : علاوه بر عوامل مذکر دولت با سیاستگذاری نوآوری در شرکتها ، قادرند نوآوری فناورانه و دیگر انواع نوآوری را تحت تاثیر قرار دهند گر چه در یک جامعه مدرن ، اکثر فعالیتهای اقتصادی توسط سازوکارهای بازار و شرکتهای سرمایهگذار انجام میشود . اما برخی مواقع همانگونه که ذکر شد دولت با دخالت در حوضههای قانونگذاری آموزشی ، محیط زیست ، ساختها و تحقیقات و .. دخالتهایی در ساز وکار بازارها کند .
اما بسیار مهم است که دولتی بداند در چه موری دخالت کنند و در چه اموری وارد نشوند تا ساز وکار بازار مختل نشود یکی از سیاستهای پیش بینی شده دولتها برای نوآوری استفاده از سیاست گذاری گزینشی نوآوری یعنی ترکیبی از سیاستهای مختلف با توجه به شرایط جامعه میباشد
عوامل موثر بر بهبود فرایند نوآوری : نهادی کردن بهبود نوآوری یک طرحی سیستمی است و شامل تغییرات فراگیر در سطح فردی ، گروهی و سازمانی میباشد (البته عامل اجرا و تغییر در جهت فراهم آوردن زمینه و شرایط این تغییرات ، سازمان میباشد ) در سطح فردی ، فرد در مورد پذیرش یک رفتار جدید در اینجا و اجرای طرحهای نو و استمرار آن تصمیمگیری مینماید .
از عوامل موثر بر پذیرش یک رفتار در سطح فردی ، داشتن تواناییها و مهارتهای مرتبط با ؟؟ کاری و انگیزش درونی باور فرد به تواناییها و مهارتهای خود و باور فرد به مفید بودن نقش خود و تغییرات ، باور اولیه مبنی بر مورد پاداش قرار گرفتن رفتار جدید ، میباشد .
استمرار این رفتار جدید در سطح فردی منوط به این مسئله است که بین نتایج مورد انتظار فرد از انجام یک رفتار و نتایج واقعی و هماهنگی وجود داشته باشد و فرد نسبت به این رفتار جدید احساس تعهد نماید . سطح تعهد فرد به یک رفتار وقتی که آن را به صورت آزادانه انتخاب کرده و دیگر اینکه همه از آن آگاهی داشته باشند ،افزایش مییابد .
برای اینکه این رفتار نهادی شده در سطح فرد ،توسط افراد مختلف انجام شده و در طول زمان مستمر داشته باشد . باید این رفتار قسمتی از ساختار اجتماعی شود . عوامل و شرایط بر انتقال رفتار جدید از سطح فردی به سطح سازمان موثر میباشند از جمله : باور به اینکه رفتار جدید ازطرف سازمان اجتماعی جبران میشود ، باور بر اهمیتی که شرکت برای نوآوری قائل است . هنجارهای گروه کاری ، صمیمیت و اعتماد ، اعتقاد به ارائه کار عالی و کیفی در گروه کاری ، در سطح سازمانی نیز عوامل ساختاری – رفتاری درفراگیری و استمرار نوآوری موثر میباشد ، از جمله ساختار تیمی ،شبکه ارتباطات بهرهور در داخل و خارج سازمان ، با مشتریان و مصرف کنندگان تاکید بر اهدافی مانند توسعه محصولات جدید ، وجود واحد تحقیق و توسعه فعال ، تنوع سیستم پاداشی ، عدم ساختار یافتگی شغل ، استمرار آموزشی ،وجود سیستم پیشنهادات ، الگوهای رفتار مدیران در جهت حمایت طرحهای نو و ریسک پذیری آنان .بنابراین در مجموع سیستمی از ساختار ،کارکردها و نقشها در قالب حاکمیت بازار و ارزشها برای تغییر و تقویت درونیترین لایه فرهنگ یک سازمان یعنی پیش فرضهای اساسی آن در زمینه ضرورت استمرار و فراگیری بهبود و نوآوری برای بقاء و رشد در محیط پر تحول و تغییر کنونی لازم است . به بیانی دیگر اگر بنا به نظر « شاین ) لایههای فرهنگی یک سازمان را به سطح ( بیرونی ،ارزشی ، و باورها و پیش فرضهای اساسی ) تقسیم نمائیم .
و یا بنا به تحقیقاتی « سییل و مارتین » سطح اول را به دو سطح الف سطح بیرونی مانند تکنولوژی ، ساختار و.... و سطح ب یعنی الگوی رفتاری و هنجاری تقسیم نماییم .
این سه سطح با هم در ارتباط متقابل می باشند . بنابراین برای تفسیر پیش فرض اساسی یک سازمان ( سطح 3) وتبدیل آن به استمرار و فراگیر نمودن بهبود و نوآوری باید شبکهای از تغییرات در عوامل ساختاری – کارکردی (سطح 1- الف ) مانند تغییر الگوی ارتباطات ،نوع ساختار ، سیستم پاداشی، فرایند تصمیمگیری سازمانی و نیز تغییراتی در نقشها ، هنجارها و الگوهای رفتاری ( سطح 1- ب) مانند تغییر نقشهای مدیران و هنجارهای گروه و همچنین تغییراتی در ارزش و باورها ( سطح 2) مانند باور افراد به تواناییهای خود ،باور به ارائه کار عالی ، باور به مفید بودن نقش خود در ایجاد تغییرات بوجود آورد تا نهایتاً با نهادی کردن نوآوری بتواند بر خلق (مزیت رقابتی ) در صحنه پر تلاطم رقابت دست یابد.
این تحقیق برای رسیدن به نتیجه ، الگوی زیر را دنبال می کند :
ادبیات موضوع :
1- نوآوری :
صاحبنظران ودانشمندان از جنبههای گوناگون به موضوع نوآوری پرداختهاند از اینرو ممکن است تعاریف ذکر شده در ظاهر با یکدیگر تفاوتهایی داشته باشند ولی محور اصلی آنها یکی است . مرور تعاریف می تواند موضوع را روشنتر سازد :
نوآوری عبارت است از : خلق و پیادهسازی ایدههای جدید توسط افرادی که در یک زمینه نهادی با هم در ارتباط متقابل میباشند با توجه به اینکه محور این تعریف فرد می باشد ، بنابراین ممکن است یک ایده از نظر افراد دیگر با آن موضوع جدید تلقی گردد . هر چند که در جایی دیگر مورد استفاده قرار گرفته باشد . این نظریه به ماهیت اجتماعی و شناختی فرایند نوآوری در یک ایدهها و تبدیل ایده به عمل تاکید دارد . (سلطان ، 1378)
نوآوری ارایه ایده جدید و مفید و انتقال سریع آن به بازار و بکارگیری آن در سازمان ، برای استفاده موفقیت آمیز از اختراعات میباشد .( Peter , 1992)
جوزف شو مپیتر درکتاب معروف خود از 5 نوع یادآوری یاد کرده است ، که عبارتند از :
1- معرفی محصول جدید با تغییر کیفیت محصول جدید .
2- فرایند در یک صنعت مشخص
3- ایجاد بازار جدید
4- ایجاد منابع جدیدی برای تامین مواد اولین و دیگر ورودیها
5- تفسیر سازماندهی صنعتی
نوآوری ، بکارگیری ایدههای نوین ناشی از خلاقیت است که میتواند یک محصول جدید ، تغییر جدید یا راه حل جدید انجام کار باشد .( رضاییان ، 1376)
نوآوری ، مجموعهای از فرایند کشف ، ابداع ، توسعه محصول ،خلق و توسعه فرایند و تغییرات سازمانی و انتشار و به روز کردن این فرایند است .( OECD,1994)
ابتکارهای جدید با ماهیت اقتصادی که معمولاً توسط شرکتها و گاهی توسط اشخاص صورت میگیرد حتی استفاده از یک نام تجاری جدید نیز میتواند نوآوری محسوب شود . اما نوآوری غالباً ترکیب جدیدی از اجزا موجود است . پاسخ این سوالات ، که « چه چیزی » و « چگونه » توسط شرکتها تولید شده است ، مفهوم نوآوری را در بر می گیرد . در نهایت باید اشاره کرد که نوآوری ، مفهومی پیچیده و نامتجانس است و انواع مختلفی دارد شکل صفحه بعد طبقهبندی نوآوری را نشان میدهد